Tα στραγγίσματα από τις χωματερές μαζί μέ αλλες πηγές ρύπανσης έχουν διαβρώσει το οικοσύστημα της λίμνης Κουμουνδούρου σε πολύ μεγάλο βαθμό.

ethnos.gr

5/7/2010

Ενας υγροβιότοπος πνιγμένος στα τοξικά

Πετρελαιοειδή και χημικά απόβλητα έχουν διαβρώσει σε μεγάλο βαθμό το οικοσύστημα, το οποίο φιλοξενεί δεκάδες είδη πουλιών που δίνουν καθημερινά μάχη με τη μόλυνση.

Λεπτές στρώσεις πετρελαιοειδών «ταξιδεύουν» στην ακύμαντη επιφάνεια της λίμνης. Χημικά απόβλητα σε αφρώδη μορφή κρατούν «συντροφιά» στα παρόχθια βούρλα και τις καλαμιές.

Ενα ανενεργό πλωτό φράγμα πιο πέρα βάζει τη δική του «πινελιά» στην εικόνα της εγκατάλειψης. Και παντού να πλανάται βαριά η οσμή της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τις γειτονικές βιομηχανίες.

Η λίμνη Κουμουνδούρου φιλοξενεί 38 είδη πουλιών και κυρίως υδρόβιων και γλαρόμορφων. Παράλληλα παρατηρήθηκαν 5 είδη, που περιλαμβάνονται στον κατάλογο με τα ευάλωτα και απειλούμενα με εξαφάνιση είδη και υποείδη. Σήμερα έχει μετατραπεί σε μία πλωτή δεξαμενή πετρελαιοειδών (Πηγή: http://limnik.blogspot.com)

Η λίμνη Κουμουνδούρου φιλοξενεί 38 είδη πουλιών και κυρίως υδρόβιων και γλαρόμορφων. Παράλληλα παρατηρήθηκαν 5 είδη, που περιλαμβάνονται στον κατάλογο με τα ευάλωτα και απειλούμενα με εξαφάνιση είδη και υποείδη. Σήμερα έχει μετατραπεί σε μία πλωτή δεξαμενή πετρελαιοειδών (Πηγή: http://limnik.blogspot.com/)

Η φασαρία από την παρακείμενη εθνική οδό διακόπτεται ξαφνικά από έναν ήχο παράταιρο, έναν ήχο της φύσης. Αρχικά, ακούγεται ένα θρόισμα, μετά ένα κράξιμο και αναπάντεχα ξεπετάγεται από την όχθη ένα ζευγάρι ερωδιών. Τινάζουν τα σταχτιά φτερά τους, τεντώνουν τα λυγερά πόδια τους, λυγίζουν τον μακρύ λαιμό τους και ξεκινούν για μία πτήση πάνω από τα νερά της λίμνης Κουμουνδούρου, που τα φιλοξενεί. Κιρκίρια, βαλτόπαπιες, φαλαρίδες, νερόκοτες, μέχρι και ένας λευκός κύκνος, κολυμπούν στ’ αβαθή νερά της, δίνοντας καθημερινά μάχη με τη μόλυνση.

Η λίμνη Κουμουνδούρου, εντός βιομηχανικής ζώνης, μεταξύ του Σκαραμαγκά και των διυλιστηρίων πετρελαίου, στο 15ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Αθηνών - Κορίνθου, αναζητεί την... ταυτότητά της. Αποτελεί έναν τοξικό βούρκο ή έναν υδροβιότοπο;

«Η λίμνη Κουμουνδούρου, η μία από τις δύο αρχαίες λίμνες των Ρειτών, που ήταν αφιερωμένη στην Περσεφόνη και στα νερά της επιτρεπόταν να ψαρεύουν μόνο οι ιερείς, έχει μετατραπεί σήμερα σε μία πλωτή δεξαμενή πετρελαιοειδών.

Οι υπόγειες διαρροές πετρελαίου από τις γύρω βιομηχανίες και τις δεξαμενές καυσίμων, τα στραγγίσματα από τις χωματερές και η υπέργεια ρύπανση από τα φουγάρα των βιομηχανιών έχουν διαβρώσει το οικοσύστημα της λίμνης σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ενα μικρό μέρος του όμως αντιστέκεται με δύναμη.

Βαλτόπαπιες

Οι φαλαρίδες γεννούν μέσα στις βρώμικες όχθες. Οι απειλούμενες παγκοσμίως με εξαφάνιση βαλτόπαπιες διαχειμάζουν εκεί. Μέχρι νεροχελώνα εντοπίσαμε πριν από λίγες μέρες μέσα στο πετρέλαιο», λέει στο «Εθνος» ο Γιώργος Νικολάου, μέλος της Διαρκούς Κίνησης Χαϊδαρίου, μίας ομάδας πολιτών με περιβαλλοντική και πολιτιστική δράση, που παρατηρεί τα τελευταία δύο χρόνια τη λίμνη και έχει δημιουργήσει και σχετικό blog με διεύθυνση: http://limnik.blogspot.com.

Με τη ρύπανση της λίμνης Κουμουνδούρου είχε ασχοληθεί πριν από 4 χρόνια και κλιμάκιο επιστημόνων του Ινστιτούτου Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ, που πραγματοποίησε δειγματοληψία και μελέτη κατόπιν παραγγελίας του Δήμου Ασπροπύργου.

Είχαν καταλήξει πως «η λίμνη αποτελεί ένα πολύ επιβαρημένο μικρό οικοσύστημα με πολύ ευαίσθητες ισορροπίες» και πως «υπάρχουν οι προϋποθέσεις που περιοδικά θα οδηγούν το σύστημα της λίμνης σε συνθήκες παροδικού θανάτου», εξηγώντας πως «όταν αυτό το φαινόμενο επαναλαμβάνεται, τότε το σύστημα προειδοποιεί για επερχόμενη, μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική καταστροφή».

Η λίμνη εντάσσεται σε στρατιωτική περιοχή με αποτέλεσμα να απαγορεύεται η διέλευση και η λήψη φωτογραφιών. Το... άβατο έσπασαν δύο φορές πέρυσι τον χειμώνα με πορείες η Διαρκής Κίνηση Χαϊδαρίου, ο οικολογικός πολιτιστικός σύλλογος Χαϊδαρίου ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και ο Φορέας για την προστασία του Βουρκαρίου.

«Στοπ στη ρύπανση»

«Ζητάμε να κλείσει η στρόφιγγα της ρύπανσης. Αγωνιζόμαστε για την ανάδειξη της αρχαιολογικής αξίας της λίμνης και την αποκατάστασή της με προσεκτικό τρόπο. Δεν μπορούν να μπουν μέσα μπουλντόζες ούτε να φτιαχτούν καφετέριες και παγκάκια. Η λίμνη πρέπει να προσφέρεται μόνο για παρατήρηση πουλιών», τονίζει ο κ. Νικολάου.

Μελέτη της Ορνιθολογικής Εταιρείας

«Καταφύγιο» για 38 είδη πουλιών

Από την καταγραφή των πουλιών της λίμνης Κουμουνδούρου, που πραγματοποίησε το 2009 και παρουσίασε το 2010 η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, στο πλαίσιο ενός γενικού προγράμματος καταγραφής των πουλιών όλων των υγρότοπων της Αττικής, προέκυψε ότι φιλοξενεί 38 είδη πουλιών και κυρίως υδρόβιων και γλαρόμορφων.

Στη λίμνη παρατηρήθηκαν 5 είδη, που περιλαμβάνονται στον κατάλογο (Παράρτημα Ι της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 79/409) με τα ευάλωτα και απειλούμενα με εξαφάνιση είδη και υποείδη.

Ενώ, ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία της βαλτόπαπιας στην περιοχή (25 άτομα/Δεκέμβριος 2008), που έχει χαρακτηριστεί ως «τρωτό είδος» στην κόκκινη λίστα με τα απειλούμενα είδη.

Τα είδη παπιών, που παρατηρήθηκαν, είναι η χουλιαρόπαπια, το κιρκίρι, το γκισάρι, ο καπακλής και το σφυριχτάρι, ενώ παρατηρήθηκε επίσης ο κύκνος.

Από τις σημαντικότερες παρατηρήσεις στην περιοχή είναι και η παρουσία 1.060 ατόμων φαλαρίδας, τον Δεκέμβριο του 2008.

Στη λίμνη αναπαράγονται νερόκοτες, φαλαρίδες και νανοβουτηχτάρια.

Η ιστορία της

Η λίμνη της Περσεφόνης

Κατά την αρχαιότητα, η λίμνη Κουμουνδούρου ήταν η μία από τις δύο λίμνες των Ρειτών. Η βόρεια λίμνη ήταν αφιερωμένη στη θεά Δήμητρα και αποξηράνθηκε, ενώ η νότια -η σημερινή λίμνη Κουμουνδούρου- ήταν αφιερωμένη στην Περσεφόνη. Οι λίμνες αυτές είχαν άμεση σύνδεση με τη διεξαγωγή των Ελευσίνιων Μυστηρίων και την αρχαία Ιερά Οδό. Η λίμνη Κουμουνδούρου έχει κηρυχτεί αρχαιολογικός χώρος από το 1974.

Ρούλα Γιακοπούλου